Deutsches Rechtswörterbuch (DRW): (Mundsühne)

(Mundsühne)

, f. u. m.


I Versöhnung zwischen den am Tod eines Mannes Schuldigen und den Verwandten des Getöteten; sie kommt durch die Rechtsgebärde eines Friedenskusses auf den 1Mund (I 1) zum Ausdruck. Metonymisch ist Mundsühne ein Sühngeld, das nach flandrischem Recht der Schuldige zu zahlen hat und dem Mundsühner zu übergeben ist; meist ist dies ein Betrag in Höhe eines Drittels des gesamten Sühngeldes und ein Teil der Erbsühne (II), welche den nächsten Verwandten des Getöteten zusteht
Sachhinweis: H. Brunner, Sippe u. Wergeld/ZRG.2 Germ. 3 (1882) 1ff.
  • op dat hise heeft, elken sine groette ghelyc hem selven, sonder dat de montzoene alleene hem blyft
    1324 CoutAudenaerde II 33
  • van der montsoenen, so sal heffen de naeste manhoeft van 'svader halven van wetteliken bedde
    1340/50 CoutGand I 515
  • seniori autem masculo dabantur in prærogativam x lib. paris. in cyrotecâ, quod adhuc vocatur monzoen 
    1340/50 CoutGand I 520
  • die ghecomposeert hadden van der zoende ende mondzoene, ende andere eerlike beteringhe
    1453/61 CoutBruges I 509
  • dat de voorseide heesschers hebben zullen de helft vanden mondzoene vanden voorseyden doden
    1499 Meijers,LigurErfr. II 69
  • bastaerden en gheven noch en nemen gheen montsoen noch maechsoen van svaders zyde maer wel van smoeders zyde
    1535 CoutFrancBruges I 784
  • dat men van nu vortan alle montsoen enden maechsoen van dooden metten costen deelsaem wert als ghelt ten sterfhuyse, alsoo wel ten proffyte vander wedewe, als van den kinderen ofte andere aeldinghen
    1535 CoutSalleYpres I 174
  • sullen vrinden ende maghen van den mysdadighe ghehouden wesen te betaelen voir den montzoen ende den vrinden van den dooden te quyten dye somme van 25 pondt zwarte
    1540 VerslOudeR. 5 (1909) 34
  • doen behoorlicke montsoen ende voetval naer costume voor manslacht ghelycmen pleecht te doene binnen der kerke van Sinte-Cruus buten B.
    1549/64 CoutBourgBruges I 578
  • 't recht ende toelegh van mondtsoen, gaet ende werd ghereguleerdt ghelyck ende inder manieren als successie van leene ... evenverde dat die capabel zyn ten leene
    1557 CoutCourtrai 8
II Versöhnung mit dem Fehdegegner, allgemein eine Form des Sühnevertrags
  • dat we ... loued in desseme breue eyne rechte olde muntsone vnde orveyde
    1364 BrschwHzgUB. III 166
unter Ausschluss der Schreibform(en):