Deutsches Rechtswörterbuch (DRW): Schmer
Artikel davor:
Schmelzmeister
Schmelzofen
Schmelzstatt
Schmelzung
Schmelzwerk
Schmelzwerksfaktor
Schmelzwerksverweser
Schmelzwerkswesen
Schmelzwesen
Schmelzzettel
Schmer
, m., n.
automatisch generierte Links zu anderen historischen Wörterbüchern:
Fett; rohes Tierfett, insb. vom Schwein; als Lebensmittel im Handel reglementiert; im Handwerk benötigt, zB. zum Einfetten von Stoff oder Leder; meton. auch als Maßeinheit (Beleg vor 1650)
vgl.
schmelzen (III)
- dit zijn die toolnen ende die costumen ... te Brucghe: ... een vat ... smers, roets, olien, smouts, botren ... van elken vate iiij dn., vanden vremden diet bringhet, die vremde diet coopt, vanden vate iiij. dn.1252 CorpAltdtOrUrk. I 44
- van olei, van beire, van wine, van svineme smere ... jowelleches punt desses vortollet met drittehalven pennige1303? HansUB. II 24
- welch gast her fürit vleish, smer ..., der gibt von dem pferde ein scoth, von dem gute nicht1327 BreslUB. 113Faksimile - in Google Books
- soe en moet niemant smeer smelten ... des avonts na der nachtclocke tot des morgens voer der sonnenopganc bi een boete van een pontum 1424 WestfriesStR. II 24Faksimile (ca. 217 KB)
- es sol auch nyeman keinerley schuhleder ... hinfur mit sweinem smaltz mer smiren, sondern alles schuhleder alein mit smerb smirenMitte 15. Jh. AmbergStR. II 213
- das sie [metzler] smere und unßlit usser der stat verkauffen, das soll forter versorgt, das das nit mee geschee, es si dan, das die hantwerkslude ... zu H. das nit kaüffen ... wollen1471 HeidelbStR. 509Faksimile (ca. 58 KB)
- fragner vnd fragnerin, die söllen alle ire phembert, es sey schmalz, schmer, kaß, schotten, kerzen, ... in iren ... laden fayll haben vnd nicht, wie die gesst, ... an offen marckht1524 SalzbStPolO. 171
- by dem swären gwicht söllend gewogen werden ... schmer1533 KonstanzWirtschR. 62
- [das kainem außlender] weder trayd, viech, schmaltz, inßlit, schmer, flachs, leder noch andere pfenwerd ... auffkaufft oder gelt darauff fürgeben soll werdenBairLO. 1553 III 14, 1Volltext (und Faksimile) - in DRQEdit
- das kein metzker, peck noch anderer burger keyn vnschlit, schmer noch schweynen schmaltz ... von der stat nit fuͤren ..., sonder das ... sol zuuor ... schuͤster, tuchmacher vnd andere, die es zu jren hantwercken beduͤrffen, angefailt [werden]1554 AmbergGesatzB. 75rVolltext (und Faksimile) - in DRQEdit
- harnschgeldt schöllen alle, de so botter, kese, speck, schmer, hering, schullen ... uthhökeren, tho gevende vorplichtet sin1578 HambZftRolle 80Faksimile (ca. 76 KB)
- sollen alle schroedermeister und ihre bruderschafft zunfftmeister alle schrotgezeige an leiter, seilen, schmer und anderen notturfft in guter beraitschafft haben und halten1586 RheingauLändlRQ. 210
- ii smere vnde en spyndvor 1650 Wismar/Schiller-Lübben IV 262Faksimile (ca. 216 KB)